Chobits

İlk bölümlerde hafızası tamamen boş olan Chii'nin çevresine meraklı bakışları esnasında yaptığı şirinlikleri izlemek çok eğlenceliydi. Fakat izlerken bir yandan da içime pek hoş olmayan bir şüphe düştü. Acaba Chii'nin yavaş yavaş gelişen bu öğrenme süreci sonunda kim olduğunu hatırlayacak ve Hideki'den ayrılacak mı diye düşünmeye başladım. Bu düşünce beni içten içe kemirdikçe animenin sonunu merak etmeye başladım. Bir yandan da kötü bir sonla bitmesinden korktuğum için izlemek istemedim. Günde en fazla 2-3 bölüm izledim, bazı günler hiç izlemedim. Sürekli acaba sonunda ne olacak diye düşündüm. Sanırım bu düşünme tarzının sebebini şöyle açıklayabilirim.

Çocukluğumuzdan itibaren bizlere anlatılan ideallerdeki gibi bir romantizmi arar durur bazılarımız. Yakışıklı prens ve güzeller güzeli bir prenses... Masallarda karşımıza çıkan bu harika karakterler günümüzde yerini kısmen, mutlu sonla biten romantik komedilere bırakmış gibi görünse de, idealler bilinçaltımızdaki yerini korumaya devam ediyor. Yaşadıkça öğreniriz ki, gerçek hayat masallardan, romanlardan, filmlerden ve animelerden çok farklıdır. Kimilerimiz bir noktadan itibaren idealin imkansız olduğuna inanır ve peşinde koşmanın da anlamsız olduğunu düşünmeye başlar. Kimisine göre bu düşünce tarzı gerçekçi ve olgun düşüncedir, kimisine göre ise hayallerinden vazgeçerek yenik düşmeyi kabul etmek. Ancak buna değinmemin sebebi hangisinin doğru olduğunu sorgulamak değil. Animenin ilk 3-4 bölümünü izledikten sonra ana karakterimiz Hideki'nin de hayatında aradığını henüz bulamadığını ve çok saf bir şeyin peşinde olduğunu hissettim. Onunla bazı noktalarda ortak olduğumu fark ettikten sonra bulduğu ideali kaybedeceği korkusu kapladı içimi.

İşin bir ilginç tarafı da, ideal olarak karşımıza çıkan kişi bir robot, bir bilgisayar. İdeal kelimesinden kastım elbette ideal varlık, ideal eş, ideal insan gibi kavramlar değil. İdeal denen şey kişiden kişiye göre farklı anlamlara gelebilir. Sanırım Hideki için ideal olan şey saf bir sevgi. Bu sevgiyi yapay bir canlıda bulmuş olması da ilginç olmakla beraber, aslında çok da normal.

Neden mi normal diyorum? Öncelikle neyi kastetmediğimi anlatarak açıklamaya çalışayım. İnsanların böyle bir sevgiyi uyandırıp besleyemeyecek kadar kirlenmiş olduklarını öne sürecek değilim. Kimisi öyle düşünür belki. İnsanların eninde sonunda bulundukları ortamdan etkilenerek bazı erdemlerinden ödün vermeye başladıkları, kimsenin yüzde yüz saf olmadığı su götürmez bir gerçek olabilir. Burada vurguladığım kelime "olabilir". Bunun tamamen doğru olduğunu ispat etmek de mümkün olmadığı için bu tezi bir kenara bırakıyorum. Saf demeye en uygun varlıkların çocuklar olduklarını varsayacak olursak, anne babasına karşı duyacağı sevginin de saf olduğunu söyleyebiliriz. Bir çocuğun anne babası, her ne kadar mükemmel insanlar veya saf varlıklar olmasalar da, çocuklarında uyandırdıkları sevgi saftır. Saftır, yani gerçektir. Buna benzer bir sevgiyi yatarken yanına aldığı oyuncak ayıya veya evin köpeğine karşı da duyabilir. Bazen de insanlar, aradığı sevgiyi veya ilgiyi çevresindeki insanlardan bulamayınca başka şeylerde arayıp bulurlar. Bir kişinin arabasına, çiçeğine, gitarına karşı duyduğu farklı sevgi gibi. Bu sevgileri içlerinde başka bir insan uyandırmış olmasa da, gerçek ve saf olmadıkları söylenemez. İşte bu bağlamda, Hideki'nin Chii'ye karşı duyduğu sevginin gerçek ve saf olduğunu anlatmaya çalışıyorum.

Anime bir noktada ortaya tahmin edilebilir bir öngürü atıyor. Acaba insanlar kendi hayallerindeki ideale çok benzeyecek şekilde yaratabildikleri bu persocomları, insanlara tercih edecek midir? Chii'nin alıp okuduğu, Kimsenin Olmadığı Şehir adlı öyküde aynen bu durum işlenmiş. Herkes kendi hayalindeki varlığı gerçekleştirmeye çalışarak asıl gerçek olan dünyadan ve bu dünyada yaşayan varlıklardan kendisi soyutlamış. Bu şehirde kimsenin olmamasının anlamı da burada yatıyor.

Öyle bir toplum hayal edin ki, insanlar artık çok sevdikleri persocomlar ile vakit harcamaktan, ailelerine, iş arkadaşlarına, komşularına ve çevresine hiç ilgi göstermez bir hale gelmiş. Persocomlar hayatlarının önemli bir bölümünü oluşturur hale gelmiş. Cep boyunda persocomlar sürekli yanlarında, evde kullanılacak boyda persocomlar da var tabii ve insanlar bu persocomlar sayesinde ulaşmak istediği her türlü bilgi ve hizmete ulaşabiliyor. Konuştukları üç beş arkadaşlarıyla bile bu persocomlar vasıtası ile konuşuyorlar. Sırf persocomlar yüzünden içinde bir zamanlar sevgi bulunan evlilikler bile sona eriyor, ocaklar sönüyor. Kimsenin umrunda bile olmuyor. İnsanlar birbirlerinden tamamen kopacak bir seviyeye geliyor. Şimdi yukarıda yazdıklarımda persocom kelimesi yerine bilgisayar yazdığımı farz ederek okuyun. Aslında günümüzdeki durumu andırdığı da kolayca anlaşılıyor. Persocomlardan hiç mi hiç anlamayan, teknoloji konusunda tam bir embesil olan Hideki, aslında insanoğlunun teknolojiye bağımlılığını temsil ediyor. Teknoloji olmadan ne kadar zor durumda olduğumuzu gözler önüne seriyor.

Konuyu, teknolojiye olan bağımlılığımızın bizi nerelere sürükleyebileceğinden alarak, yeniden Hideki ve Chii arasındaki ilişki üzerinde düşünmeye devam edelim. Hideki'nin Chii için duyduğu sevginin gerçek olduğunu ortaya atmıştım. Karşılığında alacağı sevgi ne olacak peki? Acaba Hideki'nin duygularına tepki veren Chii, o şekilde programlandığı için sevgiyi simüle mi ediyor? Gerçekten sevgi duygusunu yaşıyor mu? Acaba yaşadığı diğer duygular da birer simülasyon mu? Yoksa gerçek mi? İnsanoğlunun mükemmeli yakalama çabası mı? Teknolojik bir evrim mi? Burada akla gelen sorulardan bir tanesi de Chii gerçekten de canlı mı?

Bu son soruyu daha fazla irdelemeden önce, bilim adamlarının gözünden canlının ne anlama geldiğini şöyle bir düşünelim. Bir biyologun gözünden canlı olmak için enerji tüketme, üreme, evrimleşme gibi işlemler olması gerekir. Bazı canlıların bilinci olmadığını, sadece içgüdüleri ile yaşadığını söylerler. Peki ya gelişmiş canlılar, zeki canlılar... Kimilerine göre herşey beyin kimyasından ibaretken; kimileri için psikolojik bir esans, bir bilinç vardır. Bilimin açıklayamadığı yerde kimi düşünürler bilincin enerji seviyesinde var olma ihtimalinden bahsederler. Din adamları ruh diye bir şeyden bahsederler. Tüm bunları herşeyi ile anladığımı iddia etmiyorum. Söylemek istediğim şey, yaşamı anlatmak için pek çok tanımın ortaya atılmış olduğu. Ortaya atmak istediğim düşünce ise Chii'nin aslında bilinçli bir canlı olduğu yönünde. Bilinçli bir canlı olmak için neleri barındırmak gerekir diye soruyorum kendime. Öncelikle kendinin farkında olmakla başlayabiliriz. Kendi kendine, bağımsız düşünceler üretebilmek. Hayatta kalmak istemek, ölmek veya sonlanmak istememek, bir diğer deyimle ölümden korkmak. Tüm bunları gerçekten barındıran varlık bir robot da olsa, ona canlı değildir demek, sadece bir makine olarak görmek "bence" bir hata olurdu. İnsanların da özünde organik temellere dayanan, organik bir DNA kodu ile programlanmış karmaşık bir makine olduğunu unutmamak lazım. Evet, bu bağlamda bence Chii canlı. İnsan değil ama, bu onun canlı olduğunu değiştirmez. Gerçi canlı da olsa, cansız da olsa, Hideki ile arasındaki sevginin gerçek olduğunu düşündüğümü zaten belirttim.

Bu animenin bana düşündürdüğü, hissettirdiği pek çok şey var ama, hepsini istesem de buraya yazmam mümkün olamazdı sanırım. Son zamanlarda bu kadar içimi ısıtan, bu kadar gülümseten (dikkat güldüren demiyorum), düşüncelere daldıran bir anime daha izlemedim. Sanırım bana da uzun zaman önce kaybettiğim bir duyguyu hatırlattı.

İlk izlediğimde insan robaot aşkını kabul edemediğim için son olarak canımı sıkmıştı ama tekrar izlediğimde bu aşkı onayladığımı fark ettim.