Anime Değerlendirme Kriterleriniz..

Bir animeyi değerlendiriken nelere dikkat edersiniz? Mesela manga okuyan benim gibi insanlar kesinlikle manga ile kıyaslayarak değerlendirmeye alırken, bazıları tamamen bağımsız değerlendir.. Bazıları teknik olarak incelerken, bazılarıda kıyaslamayı kullanır.. Peki sizce değerlendirme kriterleri ne olmalıdır? Beğendiğiniz ve beğenmediğiniz yapımları nelere göre değerlendirirsiniz?

Teknik ve yan anlatım olarak değerlendirmeyi uygun buluyorum. Daha önce de belirtmiştim, Manga ve Anime'nin farklı dinamiklere göre değerlendirilmesi daha doğru olur. Ki kanımca bir Anime Manga'sını birebir yansıtmak zorunda da değildir. (Mesela Welcome to the NHK)

Ambians müzikleri, senarist insiyatifiyle eklenen bazı yan öğeler (flashback'ler gibi), başka yapımlara yaptığı göndermeleri, izleyiciyi hatırlamaya itecek şekilde bazı referanslar içermesi (romanlar, klasik filmler gibi), tema bazında yada çizim olarak beni "göz tembelliğine" (özellikle 2006' sonrası Anime'lerde maalesef bunu çok fazla hissediyorum) itmemesi, senaryo/tema olarak tembelliğe gidilmemiş olması, eğer bir parodi Anime'si değilse şu yada bu şekilde bir drama kaygısı olması, eğer bir TV serisi ise yan karakterlerin kullanımı ve de kadrodaki seiyuu başarısı/hatırlanabilirliği bir türe bağlı olmayan şekilde benim Anime değerlendirme kriterlerim.

İlk olarak bende senin gibi okuduğum mangaların animelerini seyredersem e haliyle ister istemez insan kıyaslayabiliyor tabi ama benim açımdan Akuma_Blade'in de dediği gibi mangayla birebir karşılaştırmak yanlış olur.Ancak Mangadan ya çok bağımsız olması gerekir Witchblade gibi ya da sadece temel konuyu alıp kendi yoluna gitmelidir Kurokami gibi veyahut temel olarak mangasını konu almalı ve çeşit türlü araya uçurumlar koymamak kaydıyla mangada olmayan konularıda güzelce yedirebilmeli Bleach i de buna en iyi örnek verebiliriz sanırım.

Eğer sadece animesini seyrettiğim bir seriyse konu anlatımına,müziklerine, çizim yani animasyon tasarımlarına, seslendirmelerine, seyrettiğimde bazı duyguları hissettirebilmesi,anlatmak istediğini doğru düzgün anlatıp anlatamadığına bakarım.İster mangasıyla beraber takip ettiğim olsun, ister sadece animesini takip ettiklerim olsun bunlara göre değerlendirmeye çalışırım.

Bir animeyi değerlendirirken mangasına hiç bakmam. Sonuçta o mangasıdır, bu da animesi. İkisini de ayrı ayrı sevmediğim, ya da birini severken diğerini beğenmediğim olmuştur, mangası güzel diye animesi de öyle olmalıydı kaygısına düşmem daha doğrusu.

Animeyi parçalara ayırarak yorumlarım. Animenin geri kalanı harikaysa, sonunun berbat bitmesi onu çok da düşürmez gözümde mesela. Sonuçta anime de bir sürü parçanın bir bütün oluşturması gibi, çizimi, seiyuu'su, animasyonu, akıcılığı, anlatımı, hikayesi, orjinalliği vs. diye gider. Her biri ayrı bir puan alır gözümde. Özellikle ne kadar orjinal olduğu önemlidir, daha önce hiç ya da fazla denenmemiş bir hikaye, özgün karakterler ve sağlam animasyonlar varsa karşımda zaten büyük başarı elde etmiştir bu anime benim için. Animeleri eleştirirken gerçekçi davransam da ipin ucunu kaçırmamak gerek, sonuçta sevmesini de yermesini de bilmek lazım.

bir animeyi değerlendirirken kesinlikle ve kesinlikle bir başka animeyle veya bir başka unsurla kıyaslamam onu tamamiyle başlı başına bir yapım olarak ele alırım öncelikle, en basit şekilde anlatacak olursam eğer bir animeyi değerlendirmeden kasıt olarak izledikten sonraki vereceğim puana göre örneklendirecek olursam eğer ; eğer bir animeyi izlemeye değer bulup indirme zahmetine katlanmış isem direk açılış puanı 5' tir ztn ( istisnai bir yada iki durum vardır bunlardan biri school daystir ona söleyecek tek bir lafım bile yok artık daha önceleri defalarca kere yazdım bu konuda) , daha sonrasında indirdikten sonra sonuna kadar izletebilmişse kendini 6 ( -ki daha yarım bıraktığım bi seri olmadı ama bu tamamiyle benim içindeki anime açlığından kaynaklanan bir sorun olsa gerek, çok gereksiz animeleri bile içinde barındırdığı bir yada bir kaç unsurdan ötürü sonuna kadar izliyorum ) , eğerki animenin içinde beni kendine bağlayan bir yada iki karakter varsa (-ki bunlar genelde bayan karakter olur, bunun sebebinin ise hionesal bir içgüdüden ötürü olduğu kanısındayım ama pekte emin değilim açıkcası) yada içinde geçen veyahutta serinin bir bölümünde anlatılan bir hikaye çok hoşuma gitmişse 7 , serinin tamamının kurgusu yada hikayesi hoşuma gitmişse 8 , serinin içinde beni kendine bağlayan bir yada bir kaç karakter varsa ve aynı zmnda serinin kurgu ve hikayesi mükemmel isede 9 , gel gelelim son puan olan 10'a bu puanı hakketmesi için serinin öncelikle 9 puan sınırına ulaşması gerekmekte sonrasında ise sonunun benim isteklerim doğrultusunda bitmiş olması gerekiyor (bencillik ¿) yane uzun lafın kısası 10. ve son puan serinin son sahnesi itibariyle tamamiyle kişisel olarak tatmin olduğum serilere verdiğim bir puandır ...

Güzel bir başlık olmuş worless

Her zaman yaptığım şeydir animeyi ayrı kefeye koymak mangayı ayrı kefeye koymak ve bir de kitap ya da Visual Novel'dan uyarlamaysa bunları da ayrı kefeye koymak. Puanlama konusunda da kesinlikle en son bölümünü (yani finalini) izlemeden puanlama yapmam çünkü birçok seriyi ilk 4-5 bölüm sevip de ilk yarısından sonra ya da son bölümüyle düşük puanlama kategorisine aldığımı bilirim,bazı yapımlar varki ilk bölümlerde verdiği o havayı sürdüremiyor ya da tam tersi ilk bölümlerde verdiği sıkıntıyı ilerleyen bölümlerde çok da güzel alaşı edebiliyor,bu nedenle de noktalayana kadar puanlamamayı ve net yorumlar yapmayı sevmiyorum izlediğim anime yapımlarında.

İzlemeye başlamaya karar verme kriterlerime gelirsek; ilk olarak türüne önem veriyorum, ele alacağım anime sevdiğim türlere (Tarihi, Seinen, Josesi, Romantizm, Drama, Bazı Mecha ve Sci-Fi türleri gibi...) hizmet ediyorsa ilk eleme kriterim bu oluyor sonrasında ise ikinci önemli değerlendirmem konusu oluyor elbette,sevmediğim türler olan Yuri,Yaoi,Shoujo Ai,Ensest İlişkiler ise kesinlikle değerlendirmeye almadığım türler (kazara 1-2 tane izlemişliğim vardır ya da meraktan orası ayrı tabi ) oluyor,bu türler içinde de bir tek Shounen Ai biraz kaldırabildiğim türdür ama izleyenleri de yargılamam hiçbir zaman,neyse araya reklam ekledik baya Anime sitelerindeki puanlarına bakıp da hiçbir zaman başlamam serilere çünkü bazı yapımlar kesinlikle bulunduğu noktayı haketmiyor diye düşünüyorum,bir de şu var beğendiğim bir animenin sayfasında önerilen diğer animelerden gözüme çarpan oluyorsa bunları da dikkate alıyorum.

Bir de aşırı önem verdiğim bir özelliği dile getirmem gerek;kurgu...Konu ne kadar iyi olursa olsun kurgusal hiçbir çekicliği yoksa o animeden ister istemez soğuyorum ben, nedendir bilemiyorum ama film dünyası olsun anime dünyası olsun benim için işleniş çok önemlidir,küçücük bir objenin bile büyük önem taşıması bir animede en çok sevdiğim unsurdur mesela ya da bir karakterin çok büyük rol oynadığı ama başlangıçta hiçte bize öyle yansıtılmadığı (Dhurarara'daki ana karakterimizlerden biri olan Mikado gibi) bir kişiyse yeme de yanında yat o seriyi.Ya da Baccano! gibi kimin nerden çıkacağı artı kimin gani karakterler ve olayla ilişiğini tahmin edemeyeceğimiz keyifte olması gibi, ya da Rose of Versailles gibi Fransız İhtilali'ni anlatan taban hikaye yanında bize sunulan diğer aparetiflerin tadı gibi,kısacası kurgu ne kadar iyiyse o anime oldukça yüksek seviyededir benim gözümde.

Çizim konusuna değinirsem,kesinlikle önem vermediğim özelliklerin başındadır çünkü çizimleri çok güzel olup da nice berbat anime yapımları çıkmakta karşıma ya da tam tersi çizimleri çok eski olup da sonuna kadar kendisini soluksuz izlettiren nice yapımlar varlığını korumakta benim için.Bunun dışında ise müzik var elbette ama şu var bugüne kadar müziğine bakıp da başlamadım hiçbir animeye zaten bu bana uymayan bir değerlendirme türü,izlemeye başladığım andan itibaren elbet dikkat keisliyorum o yapımın müziklerine ama başlamadan önce de bu müzik iyiymiş diye düşünüp de başlamam bir animeye,son olarak da bir kriterim var o da zaman zaman kullandığım bir değerlendirmedir; çevremde animesever arkdaşım olup da benim zevklerimi birebir anlayan bir arkadaşımsa onun tavsiyesine kulak veriririm,bu tür arkadaşlarıma da anime ikizim diyorum genelde (onlar anlamıştır kimler olduklarını ) çünkü bu anime ikizim diye hitap ettiğim arkadaşlarımla gerçekten de birebir uyuşmakta anime zevklerimiz hatta anime yapımını geçtim karakter ve animede geçen anlarla bile birebir uyuşmaktayız,bu nedenle bu yöndeki uyguladığım değerlendirme yöntemimde oldukça etkili oluyor benim için.

Komedi serilerinde esas olan şey eğlence ve izlenilebilirliktir.İstismarın ne ölçüde kullandığı ya da bunu nasıl işlediği ikinci en önemli konu.Onun dışında zorlama olsa dahi belli bir kültüre hitap eden parodiler ve beynimizi çalıştıracak zeka ürünü ince göndermeler.Mümkünse yavan romantizm ya da cinsellik üzerinden komedileri tercih etmiyorum olumlu başka yönleri yoksa.Açıkçası en çok rahatsız olduğum istismar çeşidi ezilmişlik komedisi.Bu Gintamadaki gibi işsiziz edebiyatı yaparak da olur Baka to Test adlı animedeki gibi tipik dayak yeme sahneleri de olur.Çok fazla tekrar etmesi poorly written olduğunu gösterir.Çok zekice yapılmış yapımları bile aşağı çeken bir bataklık gibi düşünebilirsiniz

Aynı şekilde dramın içine komedi sokmaları animenin itibarını düşürüyor.Örnek vermek gerekirse Ano Hana ve ReLife.ReLife adlı yapımın komedisi o kadar bayat ki.İlk bölümleri durum komedisi odaklı olduğundan ilginç ve fena değildi.Ondan sonrası maalesef ki iyi olmaktan çok uzak.Tam tersi bir şekilde komedi animelerine dozunu kaçırmayacak şekilde dram katmaları çok hoş ve farklı bir boyut katan detaylardan.Azumanga Daioh hem aşırı absürt bir o kadar da doğal bir görünüm çizip gerçekçi dünya tasviri yaratmayı başarmasıyla benim için komedi animelerinde bile farklı yerdedir.Kara mizah ise bambaşka bir konu

Kimi animeler ise genel olarak iyi olup birkaç harika bölümüyle öne çıkıyor.Gugure Kokkuri-san,Amagi Brilliant Park mesela.Parodi illa ki iyidir gibi bir algı bence yanlıştır.D-Frag'ın yaptığı göndermeler öyle iğrençti ki dropladım.Aynı şekilde romantik komedilerden nefret ettiğim için Gekkan Shoujo Nozaki-kun'u bitirirken ızdırap çektiğimi hatırlıyorum

Ben çocuk değilim sendromu,göğüs boyutu klişesi,karakterden nefret ettirip öldürmesi veyahutta sempatik göstermesi fanservisin başka çeşitleri.Aynı şekilde kahramanlık,villianlık olguları da öyle.Bu nedenle süper kahramanları irdeleyen yapımlar benim için daha önde

İğrençlik ya da bazı düşünceleri eleştirmelerini kaldırabilirim.Gerçekten iğrençmiş gibi hissettirmesi ve bunu hikaye ile desteklemesi koşuluyla.Birçok kimsenin gerçekten sevmediği Detroit Metal City başkalarını suçlamak üzerinden kurulmuş bir kültürü(tüm kültür ya da o kültürün mensupları aynıdır demiyorum) eleştirdiği için çok güzel üstelik hikaye ile destekleniyor.İdollük,hizmetçi kafeler,ufolara inanç gibi saçmalık addettiğim kavramları eleştiren animeler içinde geçerli

4-koma formatını severim.Fakat kesinlikle kesit sayısını abartmamalılar.Acchi Kocchi öyle yanlış ve sıkıcı ki

Komedi olsun ya da farklı bir tarz yapalım diye gereğinden fazla cıvıtmamalı.Amerikanlaşan Little Witch Acamedia,Boku no Hero Acamedia ne yazık ki ilginç değil

Kaplıca,plaj,kültür festivali,yılbaşı klişesini yapmayan Slice of Life her zaman bir adım öndedir

Sevdiğim Türler:Komedi,Slice of Life,Psikolojik,Gerilim,Space Opera,Dementia,Road Trip,Distopya,Post Apocalyptic

Sevmediğim Türler:Müzik,Romantik Komedi,Harem,Shoujo-ai,Shounen-ai

Sevdiğim konseptler:Uzaydan ya da denizden gelen sevimli istilacılar,birkaç küçük kızın oturup rasgele sohbet etmesi,bancho teması,farklı anlatım şekillerini kullanarak animenin yoruma açık hale getirilmesi,hızlı diyaloglar fakat mümkünse Bakemonogatari gibi eziyete dönüşmemek kaydıyla,GAR,animenin detaylarla zenginleştirilmesi,birbirine zıt karakterler arasındaki etkileşim,gerçekçilikten söz edemeyeceğimiz animelerde en ezik ırk ya da topluluğun dünyayı fetih etmesi,amaçsızlığında kaybolan kötü kral tiplemeleri

Sevmediğim konseptler:Gerçekçiliği konu almak kaygısı taşıyan kimi yapımların dışında silahla savaşan küçük kız ve erkekler,psikopat kız ve erkek karakterler,bishounen,demirden yapılmış gibi göğüs ve kalçalar,Haruhi tarzı çizimler,New Game tarzı çizimler,gereksiz drama,deep weeb tarzı korku hikayeleri,idoller,verilmek istenen mesajın gözümüze sokulması,bir ergenin diğerini kovalaması,kurguyu sadece bir karakter üzerine inşa etmek,birinin iyi diğer herkesin pislik gibi gösterilmesi,lüzumsuz dünyayı kurtaran ana karakterlerin olduğu süper güç animeleri,birçok türü karıştırmaya çalışıp batıran animeler,shit tier villianlar,gereksiz aforizmalar(Jormungand'ı sevmemenin ve Black Rock Shooter'ı birinci bölümde bırakmamın sebebi bu tür aforizmalardır)Shingeki no Kyojin ya da Higurashi mantığında herhangi bir karakteri doğru düzgün işleyemeden sahte gizem yaratma çabaları,uzay animelerinde samuraylar

Dram sevmediğim anlaşılmasın LOGH,Planetes,Azumanga Daioh gibi kaliteli dramları takdir ediyorum