Bitmeyen Savaş (The Forever War)

TÜRÜ: Bilim Kurgu, Savaş,

ARKA KAPAKTAN: Er William Mandella, kendisine rağmen bir kahramandır. İstemediği halde seçkin askerlerden oluşan özel bir bölüğe alınır ve binlerce yıl uzaklıktaki bir savaşta çarpışmak üzere zaman ve uzayda fırlatılır.

Er William döndüğünde dünyayı bıraktığı gibi bulamaz... Uzay yolculuğundaki zaman genişlemesinden ötürü, Mandella aylarla yaşlanırken dünya yüzyıllarla yaşlanır. Geçmişle gelecek iç içe geçmiştir.

YORUMUM: Kendisi de Vietnam gazisi olan yazar; Full Metal Jaket havasındaki eğitimlerden sonra, Mandella ve birliğinin; düşmanları hakkında pek fazla bilgi sahibi olmadan (Neye benzediklerini bile bilmiyorlar), sağlam istihbarata dayandırılmamış ilk baskınlarının öncesinde ve baskın yaşanırken, yaşananların beraberinde getirdiği çelişkileri aktaran ilk kısım, kitabın ruhunu ve anlatmak istediğini gayet sağlam bir şekilde aktarıyor.

Kitap, içinde bulunduğu savaşa ve savaş esnasında giderek yabancısı –hatta giderek “taş devri adamı” muamelesi gördüğü- dünya medeniyeti arasında gidip gelen Mandella karakteri üzerinden, zamanının -ve hatta günümüzün diyelim; Savaş/Savaş Ekonomisi/Ekonomi Kültür ilişkilerindeki organik bağını büyük kelamlar etmeden aktarmakta.

Uzay-Zamanda yol alırken, dünyası yıllar ile kendisi ise saniyelerle yaşlanan Mandella için artık bildiği dünyanın ve kendini ait hissettiği değerlerin yok olmaya başlamasının verdiği çaresizlikle, kendini, gelişen teknolojini verdiği kaynaklar ile kusursuz bir asker yapan ordunun kucağına atmaktan başka çare kalmıyor. İç sesinden, ordu yapılanmasında ve içinde bulunduğu savaşta karşılaştığı mantıklı/mantıksızlıkları yer yer esprili bir şekilde eleştirmesine rağmen zaman genişlemesinin sebep olduğu yabancılaşma yüzünden, fırsatını bulunca, kendini bir yere ait hissedebileceği en küçük geçmiş parçasına sarılı veriyor.

Kitabın Bilim Kurgusal kısmına kısaca değinirsem; Işık hızıyla yolculuk, yolculuk esnasında yaşanan ivmenin getirdiği tehlikeler, iç-dış basınç mevzusu, kitabın başından sonuna değin okuyucunun kafasını fazla meşgul etmeden temel bilimsel verilere dayandırılmış hadiseler, zamandaki genişleme faktörü, hidrojen havuzlarıyla dolu Stargate uydu gezegenleri, bu gezegenlerde savaşabilmek için üretilmiş mekanik giysiler ve bu giysilerin yaratabileceği teknik sorunlar, insanların çekinmeden savaşmaları için yapılan hipnoz ve şartlandırma çalışmaları (Bunu öğrendikten sonra aklınızın bir ucunda “Niye tüm insanlığı şartlandırmıyorlar ki?” derken, ilerleyen bölümlerde, onca toplumsal soruna rağmen neden kitlesel şartlandırmaya gidilmediğine dair mantıklı açıklamaları sunmayı ihmal etmiyor yazar), gayet gizemli ama kitabın sonunda insanoğlundan pekte farkları bulunmadığı uzaylı Tauranlar (Tauruslu yani Boğa Takım Yıldızının İngilizcedeki karşılığı olan “Taurus”tan geliyor -Kitaptan), şu anda da ciddi meselelerimiz olan aşırı nüfuz artışı/işsizlik/kıtlık gibi sorunlar, zamanla değişen sosyo-kültürel yapı (Nüfus artışını frenlemek için eşcinselliğin teşviki, merkezi sistemin aldığı kararlar doğrultusunda giderek tek bir etnik ve kültürel yapıya sokulmaya çalışılan insanlık -Mandella yeni askerlerin İngilizcesinden hiçbir şey anlayamıyor, hatta heteroseksüel olduğu için “eski kafalı” damgası yiyip erler arasında “Yaşlı İbne” lakabını alıyor”)…vs. Yazıldığı 1975 senesinin dönemsel özelliklerini taşıyıp bazı noktaları uçuk gibi gelse de bilim kurgusal açıdan kendi oluşturduğu gelecek tasviri gene kendi içerisinde pekte tutarsız denemez.

Eğer zaman zaman savaşın getirip götürdükleri üstüne düşünüyorsanız kitabı edinip okuyun. Savaşı bizzat deneyim etmiş eski bir askerin elinden çıkma, asker olmak üzerine bir kitap var karşımızda.

Starship Troopers'ın ruh kardeşi olduğunu fena halde düşündüğüm bir kitap öyle ki okurken -yazarlarının farklı olmasına rağmen- aynı evrende geçmiş olabileceğini bile düşünmüşümdür. Kitap herşeyden önce militarizm dediğimiz kavramı bir askerin gözüyle anlatıyor ve doğal olarak onu eleştirme ayrıcalığı kazanıyor. Zira kanımca birşeyi korumak için savaşmayan bir insanın onu eleştirmek için argümanlar üretme hakkı da olamaz.

Kitap Starship Troopers'da olduğu üzere Mecha dediğimiz türün ilham kaynaklarından birisini oluşturuyor. Askerler giyilebilen Power Armor'lar kullanarak çeşitli iklimlerde ve yerçekimi düzeylerinde gezegenlerde Tauren'lere karşı savaşıyorlar. Yukarıda da bahsedildiği üzere, askerlerin neye karşı savaştıklarını bile bilmemesi ve Tauren'lerin kendilerine saldıran insanlara karşı hayvansı fakat bir ölçüde kendince haklı bir şiddet kullanarak cevap vermesi kitabı okurken bile kafanızda itici olabilecek sahneler uyandırabiliyor. Aynı nedenle Tauren'lerin başta "düşman" kavramına karşılık gelen bir figür, sonradan ise "işgale karşı savaşan direnişçi" yada "mücahit" öznesine karşılık gelen bir yaratık ırkı haline geliyorlar. Yazar Vietnam referansını fazlaca destekleyebilmek amacıyla ilk savaşın tarihini -sırf Vietnam'da savaşmış yaşlı bir askeri eğitmen karakteri koyabilmek için- fazlaca yakın tutmuş. 2010'larda henüz gezegenlerarası savaş noktasına gelmemiş olsak da bu, kitabı okurken manidar ve hoş bir detay olarak kalıyor.

Bilimkurgusal tüm ayrıntıların aslında oldukça sade ve akla yatkın bir açıklamasının verilmesi de oldukça güzel bir nokta.

İnsanların yedek parça takar gibi kopan organlarına yama yapılıp "takma" parça montelenebildiği ama onları savaşmaya iten propoganda ve cephe gerisi "yurttaşlık baskısı" gibi kavramları okurken kolay şekilde farkedebildiğiniz bu kitap ayrıca cinselliğe de militarizme getirilen bir tür yakıt olarak da farklı bir bakış açısı getiriyor. (Her görev ölümcül olabildiği için bazı zamanlar geliyor, kadın ve erkekler aynı ranzalarda yatabiliyor) Yada kimi zaman geliyor, kahramanımız (?) zaman bükülmesinden çıkıp dünyasına döndüğünde insanların eşcinselliğe şartlandırıldığı bir düzen bulabiliyor. Benzer şekilde her zaman bükülmesinde yönetim tarzı, halkın içinde bulunduğu anarşi ortamındaki değişimler, bunlara ve uyuşturucuya karşı gösterilen yöntemler değişiklikler göstermeye başlıyor, bir noktada anlatı politikanın mücadele ettiği kaos ve anarşiden bir farkı olmadığına getiriyor anlatacağını. Bir ölçüde haklı da. Zira...

Özetle, ülkemizde Starship Troopers'ı basacak adam gibi bir yapımcı çıkana dek okuyabileceğiniz en esaslı militarizm anlatısı olduğunu söyleyerek huzurlarınızdan ayrılıyorum.