Harajuku Modası

Harajuku, Tokyo'nun Shibunya bölgesi içinde ve Yamanote-sen şehir içi tren hattı üzerinde bulunan küçük bir semttir. Aynı zamanda dünyada bu semtin ismiyle anılan, buraya özgü bir moda akımının başkenti ve hatta podyumudur. Pazar günleri Harajuku sokakları, kıyafetlerini sergilemek isteyen insanlarla dolup taşar. Kıyafet seçimleri tamamen serbestliğe dayansa da belli alt kategorilerde yoğunlaşmıştır. Hatta bazıları giyim tarzı olmaktan öte bir alt kültür niteliğindedir, bunları da yazı içinde ayrıca belirteceğim.

Tıpkı Japon dilinde olduğu gibi, bu moda da ikinci dünya savaşı sonrası batının getirdiği kültür şokuyla şekillenenmeye başlamış. Başlarda küçümsenen, itibar görmeyen bir sokak modasıyken, sonradan dünya genelinde bir ilgi odağı olmayı başarmıştır. Diğer moda akımlarının aksine tasarımcıların neredeyse hiç etkisinin olmadığı; kişisel zevklerin, cesaretin şekillendirdiği ve uyumsuzluğun uyumuyla beslenen; şıklığın, güzelliğin göreceliğini yüzünüze vuran bir tarz. İlk kez görenlerin garip bakışlar fırlatacağı, kıyafetlerin sahiplerine acıyarak bakacağı bu tarzı "âdi" sözcüğüyle tanımlamak en doğrusu. Çünkü "âdi" Türkçede hem "aşağılık" hem de "sıradan" anlamına gelir. Çoğu kişi bu modayı iğrenç, ucube bir moda olarak görülürken benim de dahil olduğum bir grup da her moda akımı gibi bayağı, geçici, dönemsel olarak görür. Harajuku modasının Japonya dışında tanınmasında büyük etkisi olan Gwen Stefani de "what you waiting for" şarkısında bu tarzı "wicked style" olarak tanımlıyor.

Lolita Modunda Takılanlar: En kalabalık grup bunlardır. Sokakları büyük oranda bunlar doldurur ama kendi içinde onlarca çeşidi olduğundan kategorize etmek zordur.

Gothic Lolita (GothLoli - Gosu Rori): Yüzde hafif beyaz fondoten üzerine ağır olmayan ama belirgin makyaj ve elbiseleri koyu renk ağırlıklı ve dantelli olan, aksesuar olarak da çoğunlukla koyu renk zarif şemsiyelerin seçildiği loli tarzıdır.

Sweet Lolita (AmaLoli - Ama Rori): En basit anlamda meleksi güzelliği yakalmaya çalışan açık ve parlak renklerin hakim olduğu çocuksu desen ve tasarımları taşıyan tarzdır. Aksesuar olarak kurdele ve fırfırlı şemsiyeler yaygındır. Saç stili olarak pigtail ve örgü sık kullanılır.

Classic Lolita: Genelde Victorian ve Baroc döneme ait motifler taşıyan bir tarzdır. "Ama rori"ye göre daha olgun bir sade güzelliği amaçlayan, düz renk ya da çiçek desenli ilkbahar ve yaz elbiseleri tercih edilir.

Punk Lolita: Adından da anlaşılacağı üzere punk tarzının lolita tarzıyla harmanlanmış halidir. Etek boyu çok az da olsa dizden yukardadır, aksesuar olarak zincir, abartı kemerler, file çoraplar (yırtık olması daha makbuldür) ve çeşitli şapkalar kullanılır. Saç şekli de önemli yer tutar.

Wa Lolita (Wa Rori): Japon geleneksel kyafetlerinin temel alındığı bir tazdır. Dize kadar bol etekli elbiseler üzerinde geleneksel kimono motifleri kullanılır ve aksesuar olarak obi (kimono üzerine bağlanan enli kuşak) tercih edilir.

Aristocrat (Elegant Gothic Aristokrat): Gotik tarza yakın ama farklı olarak bol etekli elbiselerin yerini daha toplu ve giyeni zarif gösteren elbiselerin aldığı tarzdır. Korse bu tarz için önemli bir aksesuardır.

Prince Lolita (Kodona - Oji Rori): Prens lolita olarak bilinir. Bishounen gibi erkeksi güzelliğin peşindeki tarzdır. Elbise, yerini pantolon ve gömleğe bırakmıştır. Ayrıca yine ağırlıklı olarak kadınların tarzı olsa da, lolita tarzına erkeklerin de dahil olduğu iki türden biridir, diğeri aristokrat.

Princess Lolita (Hime Rori): Classic Lolita tarzına yakın ama daha gösterişli bir tazdır. Özellikle saç stilleri ön plandadır.

Gore Lolita (Guro Rori): Yaralı lolitalardır üzerlerinde göz bandı, yara bandı, kan lekesi, sargı, bandaj gibi aksesuarlar taşırlar.

Country Lolita: Kırsal hayat tarzına gönderme yapılır. Desenler ön plandadır, çilek, kiraz gibi bahar ve yaz meyveleri ya da kareli desenler ağırlıktadır. Meyve sepeti şeklinde bir çanta olmazsa olmaz bir aksesuardır.

Shiro Lolita: Adından da anlaşıldığı üzere beyaz lolitalardır. Herhangi bir lolita tarzı ve beyaz ya da açık krem rengi elbise ve bunu tamamlayan aynı renk çorap ve ayakkabılar tercih edilir. Ayakkabının açık renk olması önemlidir çünkü en ayırt edici nokta bu oluyor.

Kuro Lolita: Yine adından anlaşılacağı üzere kara lolitalardır. Baştan ayağa siyah giyinilir, ki gothic tarza çok benzer. Yine de makyaj gothic kadar ağır olmadığı için kolayca ayır edilebilir.

Erotic Lolita (Ero Rori): Dantel, etek boyu ve dekolte marifetiyle erotik hale dönüştürülen elbiselerin tercih edildiği tarzdır.

Sailor Lolita: Japon denizci kyafetinden esinlenen elbiseler giyilir. Boyuna bağlanan şu denizci kurdelesi en önemli aksesuardır tabii ki.

Causual Lolita: Çok rastlanan bir stildir. Lolita unsurları korunmakla birlikte daha sade tutulmuştur. Bu yüzden çarpıcı ve meleksi bir güzellik yakalanamaz ama daha basit daha rahat elbiseler ve saç stilleriyle sadeliğin güzelliği elde edilir.

Kogal Tarzı: İkinci büyük grup kogallardır. Daha önce bahsettiğim moda akımından öte olan tarz tam da budur. Tam anlamıyla bir alt kültürdür. Çünkü onları spesifik olarak giysileriyle, makyajlarıyla ya da saç stilleriyle tanımlayabilirsiniz ama onlar bunların da ötesinde kendi dünyalarını yaratmışlardır. Kendi argo terminolojileri, kendi grupları, kendi mekanları vardır.

Kelimenin kökeni biraz karışık. Aslı "koukousei gyaru (liseli kız)"dır. "Gyaru" ingilizcedeki "gal"dan başka birşey değildir. Bu tamlamanın japon usulu kısaltılmışı -ki buna portmanteau deniyor- "kogyaru"dur. Bu kelimenin de İngilizceleşmişi "kogal" oluyor.

Tarifine geçersek, temel olarak kızlar arasında japon okul ünüformalarının temel alındığı bunun yanında loose socks (büzgülü çorap), mini etek ve boyalı saçların olmazsa olmaz olduğu bir tarzdır. Kapaklı cep telefonu ve telefona bağlı abartılı askılar da unutulmamalıdır. Kogal olmak için liseli olmak aranan bir şart değildir, genç görünmeniz yeterli. Ancak içlerine girebilmeniz o kadar da kolay olmaz, öncelikle bu altkültürü benimsemiş olmalısınız.

Visual Kei Tarzı: Visual kei bir japon müzik türüdür ve bu türde müziğin dışında görünüme de önem verilir. Haliyle bu tarzın sokağa yansıması kaçınılmaz oluyor. Genelde müziğin fanları tarafından tercih edilen bir tarzdır ve fandom yaratıcılık ile grupların sahne performansları bile fazlasıyla aşılır. Bir anlamda cosplaydir aslında.

Bu terim çok tanınan bir visual kei grubu olan XJapan'ın "psychedelic violence crime of visual shock" sloganıyla ortaya çıkmış. The Gazette ve Moi Dix Mois, Malice Mizer ve yalnızca bir dönem için Luna Sea bu türe müzikal anlamda ve önemli ölçüde görsel anlamda çok şey katmıştır.

Belirgin makyaj, özenli ve sıradışı saç stilleri, gösterişli parlak kyafetler ve çoğu zaman androjen bir görünüm en çok raztlanan özellikleridir. Müzik türü de kendi içinde punk, popüler rock ve metal gibi tarzlara yakınlaştığı için kyafetlerde de epeyce farklılık görmek mümkün.

Ganguro Tarzı: Tam olarak bu anlama gelmese de "kara yüzlü" olarak çevirisi yapılır. Gangankuro (aşırı koyu) ve guro (acayip) kelimelerinin portmanteau kısaltmasıdır.

Aslında Shibuya kökenli bir tarzdır ama Harajuku'da da sıklıkla rastlanır. Geleneksel japon görünümüne başkaldırı olarak değerlendirilebilir. Solaryumla fazlasıyla esmerleştirlmiş bir ten, rengi açtırılmış ya da çeşitli renklere boyanmış parlak saçlar, American teenage kopyası bir giyim tarzı ve göz çevresindeki abartılı açık renk far en belirgin özellikleridir. Marka giyinmek önemlidir.

Bu tarzdan türeyen iki ayrı alt-tarz "yamanba" ve "manba"dır.

Yamanba: Ganguro'nun bir üst aşaması denilebilir. Yama-uba kelimesinden gelen bu terim "yaşlı dağ cadısı" anlamına gelir. Aslında bizim anladığımız türden cadı değildir bu bahsedilen. Japon inanışında youkai denilen çeşitli ölümsüz varlıklardan (ruhlar, iblisler, tanrılar, periler) biridir. İşte bu Japon kültüründeki youkailere bir gönderme sözkonusudur.

Manba: Yamanba'dan farklı olarak birden fazla renge boyanmış saçlar, sadece göz kapağıyla sınırlı kalmayan gözün çevresine yapılan parlak makyaj, çeşitli renk ve desenlerde kontakt lensler ve beyaz ruj kullanılır.

Rockabilly Tarzı: 50'lerin Country Rock tarzından esinlenilen koyu renk dar kot pantolon, deri ceket, siyah atlet (tank top), motosiklet botları gibi kült giysilerin tercih edildiği tarzdır.

Punk Tarzı: 70'lerin Punk müzik tarzından etkilenmiş bir tarzdır. Yeşil, pembe, mor boyalı saçlar ve sıradışı saç modelleri, akla hayale gelmeyecek yerlerdeki piercingler ve piercing delikleri, deri kıyafetler ve bunları tamamlayan zincirler onları biraz olsun betimlemiştir umarım. Bunun da binbir türlü alt türü olduğunu belirtmekle yetiniyorum bu konuya girersem çıkamam.

Decora Tarzı: Tamamen aksesuara dayalı bir tarzdır. Elbisenin ve vücudun her yerine takılan plastik ya da metalik süs eşyaları tokalar çengelli iğneler çivi, vida gibi aklınıza gelebilecek her türlü nesnenin kullanıldığı bir tazdır.

Cosplay Tarzı: Bunu açıklama gereği duymuyorum, sık rastlanmasa da varlar.

Tüm bu tarzların dışında kendi beğenisiyle kendi tazlarını oluşturan insanlar da var tabi.

Harajuku modasını şu siteden ay ay takip edebilirsiniz. http://tokyofashion.com/photos/?location=Harajuku&month=11&year=2011 Sokaktan fotoğraflar, röpörtajlar ve yorumlar var.

Yine bir başka site http://www.style-arena.jp/street/ls/110/1?langType=en

Bu hangisine giriyordu?

Aslında şu beyaz fondöten tamamen Geyşa Kültürü'nden gelme,tek fark o dönemde yapılan makyajda tamamen yüzü beyazlaştırmak adına hafif sürmek yerine fondötenin dibine vurulduğunu okumuştum (Kaynak;Bir Geyşa'nın Anıları romanı. ) Sanırım Japonlar'ın bir kültürü kapma hevesini bu yüzden seviyorum.Yeniyi kaparken bizim yaptığımızın aksine kendi kültürlerini hiçe saymamak adına eskiyle yeniyi harmanlamaktan vazgeçmiyorlar asla.Gelenekçi biri değilim ama eski tarz kültürlerin de yabana atılamaması gerektiğine inananlardanım.Mesela günümüzde moda olarak geçen birçok tarzın eskilerden gelme olduğunu çoğumuz göz ardı ederiz ama değerini bilenler bunu her şekilde dile getirir.

Neyse,konuyu dağıtmadan gelelim benim beğendiğim tarza.Victorian Dönemi en sevdiğim dönemlerden olduğu içib bu döneme ait her objeyi seviyorum. Dünyaya bir kez daha gelme şansım olsa Victorian Dönemi'nde yer almayı tercih edenlerdenim.Gothic tarzını da sevdiğim zamanlar oluyor aslında.Lolitalık olarak değil de daha çok olgun tarzdaki Gotic'leri seviyorum.Her ne kadar Gotic'lik eşittir Emo tripleri olarak görülse de Gotic olayını tam anlamıyla taşıyan dişileri seviyorum.Bana Emo'luktan ziyade çekici ve soğuk bir görüntü veriyor ve benim nezdimde de ''çekici + soğuk = seksilik'' zaman zaman kendini gösteren şeydir ama ben yine de Kimono'yu tercih ederim tabii.

Sweet Lolita tam anlamıyla ''Moe'' kültürüne hizmet eden bir tercih olmuş.Sevenleri olabilir,kusura bakmasınlar ama son zamanlardaki animelerde sıkça karşıma Loli çıkması yüzünden bunları görünce neredeyse kusma derecesine geldim.

Classic Lolita'yı sevdim,şirin mi şirin bir hava katıyor nedense.Bu tür kim giyinirse giyinsin elindeki şemsiye yerine süpürge bile olsa o cadılığından bir iz kalmayacaktır diye düşünüyorum.Bilemiyorum çok mu iyimserim ama çiçek böcek desenleri her zaman bir dişinin -masumiyet adına- en can alıcı silahı olsa gerek. Punk Lolita ise,lolita olarak değil de Nana izleyip de Oosaki Nana'yı ''Heroinem'' olarak belledikten sonra Punk stiline daha bi'sıcak bakar oldum ama Loli olarak pek tercih sebebim olmazdı sanırım.

Aristocrat tarzı ise tam anlamıyla -adından da anlaşılacağı üzere- asil bir hava taşıyor. Diğer trendlerin ömrü kısa olsa da bu tarzın ömrü uzun olabilir diye düşünüyorum. Bu düşüncem büyük bir yanılgıdan ibarettir belki bilemiyorum ama ben bu türe de biraz sıcak baktım,o da Aristocrat'ların bana yine 19. yy dönemlerini hatırlatmasından dolayı sanırım. Prince Lolita sanırım Sekirei'deki ana karakter olan esas oğlanın,kız kardeşi olan karakterin seçtiği Sekirei'nin tarzıydı.Ordaki çizim tamamen Bishounen'di zaten ama o karaktere çok yakışıyordu.Princess Lolita ise saç tarzıyla tamamen 19. yy İngiltere ve Fransa'sının tarzı.Adını bence ordan alıyor.

Kogal Tarzı'nı görünce bir ara bizim ülkemizde de yer alan ''dizi de kapatan çoraplar + pileli pitikareli mini etek'' modası aklıma geldi.Altına da çizme giyiliyordu.Çok kısa sürmekle birlikte pek tercih edilen bir moda olmadı sanırım ya da moda anlayışımız çok değişken. Rockability Tarzı'nı görünce de Grace Müzikali aklıma geldi ama bu tarz çekik gözlülere hiç mi hiç yakışmamış.

İşin özü yine güzel bir konu açmışsın desesperado,anime dışı bu tür paylaşımları da okuması çok keyifli.Paylaşım için teşekkürler.

...

@ Aequitas o resimdeki kesinlikle decora tarzı olmalı

@ Squaw, şu fondöten olayını bilmiyordum bak, kaynak sağlammış. Henüz okumadım o kitabı ama kitaplıkta sırada bekliyor. Gothic ve Kurololi benim de favorilerimden.

@Luna, aslında gyaruyu yamanba ve gangurodan kesin çizgilerle ayırmak çok da doğru olmaz. O konuda yanlış düşünmüyorsun. Çünkü kogallerin içinde de yanık tenliler, beyaz rujlular çıkabiliyor. Öyle kesin bir ayrım yok. Kesin olan birşey gangurolar kogallere göre daha yüksek gelirli ailelerin çocuklardan çıkıyor, marka takıntıları ve her hafta gidilen solaryum salonları gibi bol para harcama durumları var.

Yaralı lolita resimlerine bittim