çeviri değerlendirme 2021-2) Bahar sezonu toplu çeviri değerlendirmesi

Bahar sezonunun ilk ayı biterken, artık gelenekselleşme ümidi veren toplu çeviri değerlendirmelerimizle karşınızdayız.

Dikkatleri en kıymetlilere çekmek için bu defa iftihar tablosu ile başlayalım.

Mavi olanlar serbest çevirmenler; altyazılarını VPN kullanarak PlanetDP'den indirebilirsiniz. Tablodaki bütün çevirmenlere emekleri için teşekkür ediyor, gayretlerinin devamını diliyoruz.

EKİP

Sasaki Endo'nun yerini bu sezon @ilyasOwari aldı. Kendisini eskiler SoutenSubs'dan tanıyabilir, müziksever yeniler ise Çevirman's Box etiketiyle VK ve Youtube'da yayımladığı şarkı çevirilerinden bilebilirler.

Owari'nin katılmasıyla şarkı çevirilerinin de değerlendirileceği beklentisi oluştu, fakat düzeni bozmadık, şarkı çevirilerini hesaba katmadan değerlendirmeye devam ettik ve edeceğiz. Şarkıların resmi sözlerinin yayımlanması çoğunlukla sezon ortasını bulduğundan, kaynağının sıhhati şüpheli olan çevirileri değerlendirmek de haksızlık olur zaten. Kaldı ki çeviren de az. Belki kadromuz genişler de vakit bulursak şarkı çevirileri için ayrı tekil değerlendirmeler yapmayı düşünürüz.

Kadroyu genişletmeyi istiyoruz, bu arada. Halen toplu değerlendirmeyi toparlamak çok vaktimizi alıyor. Ayın ortasında neredeyse her animenin ilk bölümü çıkmış olmasına rağmen yine ayın sonuna kaldık gördüğünüz gibi. Biri İngilizce, biri Japonca üzerinden kontrol yapacak iki değerlendirici daha ekibe katılsa, ben de direkt notlama işinden büyük ölçüde çekilip organizasyona ve sunuma odaklansam çok daha dengeli ve verimli işleyecek bir sistem olur diye düşünüyorum. Bu değerlendirmelerde C'den düşük not almamış veya değerlendirilse almayacağına kani olacak kadar Türkçe ve İngilizce/Japonca bilen çevirmenlerden ilgilenenler olursa Fansub Kalite Topluluğu discord sunucusundan bize ulaşabilirler.

YÖNTEM

Genel yöntem aynı: Bütün animelerin ilk bölümlerini izledik ve bütün çevirileri ilk bölümleri üzerinden değerlendirdik; ilk bölümü aşırı kolay olan BnHA 5 ve benim yanlışlıkla ikinci bölümünden referans noktalarını çıkardığım Moriarty 2 hariç. Çok popüler olacak gibi görünen BnHA ve Fumetsu ile zor olacağı belli olan Bişônen Tantêdan'ı üçümüz birlikte değerlendirdik, diğer animeleri ise paylaştık. Bu sezon ayrıca notlar verildikten sonra B>O>W>B düzeninde birbirimizin değerlendirmelerini kontrolden geçirdik, notlarla açıklamaların uyumlu olduğunu ve notların kendi içinde dengeli olduğunu teyit etmek için. C ve üstü notları da -tabii benim de rol aldığım 86 ve whos'un da rol aldığı Tokyo Revengers hariç- yine üçümüz birlikte kesinleştirdik. Yine geçen sezonun üzerine bir geliştirme olarak bu sezon bütün notlarımız için daha ayrıntılı açıklamalar yazdık açıklama kutularına. Çevirmenin kendisi veya içinde bulunduğu fansub grubunun bir yetkilisi sorarsa paylaşmak üzere bunların daha ayrıntılısını da ayrı bir tabloya not aldık.

VAZİYET

Evvela genel tabloyu şöyle buyurunuz: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1veJMLS2ayS_ryIhYhnjHc1S7dfVkk2pkF-Hhf_8EUwE/edit?usp=sharing

İyi tarafından başlayalım: Fansub çevirilerinde bir azalma var   Şaka yapıyorum tabii. Hayır yani azalma var da E, F ve 0'larda var sadece; D biraz artmış, C aynı sayıda kalmış. Önceki iki sezonda D, E ve F sayıları birbirine yakın olurdu; bu sezon D ve E aynı sayıda, F bunun yarısı bile değil. Demek ki en azından fansub işine gösterilen özen biraz artmış. Herkesin çeviri becerisi dünden bugüne artacak değil tabii, ancak buna özellikle gayret edenlerinki artmış olabilir. F'lerdeki azalmada kötü çevirilerle dolu iki kaynağa bakmayı bırakmamızın da etkisi var ama düşen sayının sadece yarısını açıklayabiliyor bu, kalanı açıklamaya muhtaç. Kötü çeviri yapan birkaç kişi ortamdan çekilmiş olabilir, TürkAnimeTV kontrollerini bir nebze sıkılaştırmış olabilir -ki tabloda olan çevirilerden bile şu an silinmiş olan var-... Hasbelkader bu sezon daha az kişinin canı çeviri yapmak istemiş de olabilir tabii Gelecek sezonlarda görürüz bu durumun sürüp sürmeyeceğini.

Kötü tarafına gelince, önceki sezonlarda da bulunan ama bu sezonun anime çevirilerinde özellikle dikkat çeken birkaç sorun var:

1. Bölümü izlemeden direktman çeviriye girişmek çok yaygın. Çeviriyi ciddiye alan hiç kimsenin böyle şey yapmayacağını düşünürdük, ama her nasılsa yapıyorlar. Biz de çevirdiği hikayeden haberi olmayan çevirmenin iyi çeviri yapmaya çalıştığı iddiasını ciddiye alsak mı düşüncesiyle kalakalıyoruz. Söylemiş olalım: Başkalarından yarım saat geride kalmamak için bölümü sakince izleme aşamasını atlarsanız, çeviriniz berbat ile kötü arasında olacaktır. Garanti.
2. "İngilizce altyazıdaki her kelimeyi çevirmezse ölecek" hastalığı da çok yaygın. Kız "Sô?" diyor, İngilizce'ye çeviren bunu uzatıp "Do you think so?" yapmış, bizimki onu da uzatıp "Sen böyle mi düşünüyorsun?" basıyor. Her "think"in "düşünmek"le karşılanmasının yanlışlığını üç vakte kadar çıkarmayı umduğumuz çeviri kılavuzuna bırakalım hadi, "Sen"in orada ne işi var? Sondaki şahıs eki "you"nun vazifesini görüyor zaten. Üstüne o "Sô?" repliği yarım saniyede geçer, buna taş çatlasa 1 saniyelik altyazı koyabilirsin, 1 saniyede kim o cümlenin neresini okuyabilecek? Hadi okudu, arkada dönen olayı kaçırmayacak mı? "Hadi ya?" der geçersin. Ya da olay Şibuya'da falan geçiyorsa "Diyosfun?" dersin (Şaka Demeyin). Biraz insaflı olun, insan okuyacak bunu. Film izlerken. Göz ucuyla.
3. "Değil mi?" Değil hocam, değil. Japonca'daki her "ne?" bitirişini "değil mi?" ile karşılamasanız ölmezsiniz. Anlamı yerine göre değişen, fonksiyonu telsizdeki "tamam" gibi olan, joker bir edat bu "ne", kelime bile sayılmaz. Çok lüzumlu değilse tamamen ihmal edebilirsiniz. Replik ondan ibaretse de akışa uygun bir karşılık bulmak için biraz düşünmeniz lazım, "değil mi?" her zaman oturmuyor.
4. Türkçe'de "miş'li geçmiş zaman" diye bir şeyin olduğunu çeviri yaparken herkes unutuyor gibi. Tüyo: "apparently" veya "looks like" ile başlayan bir cümlenin çevirisinde bu kelimeleri yok sayıp ÇAAAT!  diye miş'li geçmiş zamanı yapıştırabilirsiniz; en az %90 ihtimalle doğru çeviri olur. Yanlış olursa da bağlamdan çıkarırsınız zaten. 1'inci maddeyi atlamadıysanız tabii ¬_¬
5. Bağlama da hikayeye de karaktere de üsluba da aykırı şekilde bazı kelimelerin sözlükteki ilk anlamlarıyla dan dun çevrildiklerini görüyoruz sürekli. Hatta bazıları sözlükte bilmem kaçıncı sırada olan ama her nasılsa Türkiye'deki İngilizce öğretiminde en üst sıraya çıkmış anlamlarla çevriliyor. Burada hepsine girecek halimiz yok ama bir tanesi için tüyo vermiş olalım: Ana dili İngilizce olan birisi tam olarak "sadece" anlamını vermek isterse asla "just" kelimesini kullanmaz.
6. Bir de fansub gruplarından ricamız olsun: Taze çevirmenlere zor seriler vermeyin. Hani tamam, işin ilgi tarafı var, bilgi(sizlik) tarafı var, şans tarafı var, eyvallah... Ama her sezon mu en zor seriye en acemi çevirmenler girer! Az bir rehberlik edin, yol gösterin de grup olmanızın bir anlamı olsun. Sonra yorumlar görüyoruz: "Çok karışıktı, bir şey anlamadık!" Çevirmen anlamış mı ki onun çevirisiyle başkası anlasın

İZLENEBİLİR ÇEVİRİLER
Tavsiye edilenlerin tamamını, o yoksa "idare eder" olanları, o da yoksa "yoklukta gider" olanları içeren ve "Hangi animeyi kimden izlemeliyim?" sorusuna cevabımızı teşkil eden hap tabloyu da verip bitirelim:

Lisanslı yayın platformu olan Netflix turuncu, ilk bölümden sonrasını henüz yüklememiş olan Lucifer kırmızı (o sebepten yanında devamını getiren tek seçenek olarak Unmei var, E almasına rağmen), serbest çevirmenlerin isimleri de mavi ve PlanetDP'deki altyazı liste sayfalarına linkli.

İNCİLER

Yukarıda "bitirelim" okuyunca "İnci yok mu?!" demiş olabilirsiniz   Var ama bu sezon inci hasadı verimsiz geçti. Paylaşmaya değer bulduklarımız aşağıda:

Ölmez sağ kalırsak gelecek sezonun başlarında görüşmek üzere... 

Bu sefer liste daha düzgün sonuçlar vermiş.

Emeği geçenlere teşekkürler.

Dün bahsetmiştim ama dikkatimi çekenler şöyle oldu:

1. Bağımsız çevirmenlerin işleri maalesef fansub sonuçlarından çok ileride. Arkadaşlar, siz grupsunuz. Çevirmeniniz, okuyanınız, kitleniz, izleyiciniz, bir sürü farklı basamağınız var. Hedefiniz en azından "bağımsız çevirmenlere geçilmemek" olsun bence.

2. Baka bahsetmiş ama zor serilerde çok yuvarlanma olmuş. Aciliyet böyle bir şey değil yani. 10 seride adınızı anmazlar, 20'ye vardığınızda "onlardan izleyelim, hep düzgün veriyorlar" denir. Kalite... "Quality over quantity"

3. Nispeten kolay bazı serilerde bile çakılanlar olmuş. Tabii ki siz bilirsiniz ama "bence" baktınız olmuyor, sistemi, kişileri, yapıyı değiştirin artık. Mesela "Kolay" notu girilmiş seriden D/E/F aldıysanız, ya seride çalışan ekip o türü beceremiyor ya da ekip bu işe uygun değildir diye düşünmenin vakti gelmiş demektir.

4. Gene bahsedilmiş ama lütfen kendinize çok güvenmiyorsanız "izlemeden çevirmeyin" artık... Gerçekten hem yaptığınızı düşündüğünüz şey saygısızlık, hem de izleyiciler için ayıp...

5. "Her satırı" değil, her konuşmayı çevirmeyi bir düstur edinmek lazım. Türkçe dizilimini unutmayın lütfen. Dilimizde diğer dillerden ziyade daha karmaşık hazırlanma gerekiyor. Örnek olarak (atıyorum) 3 satırda aktarılan cümleyi aynı kalıpta çevirirseniz çoğu zaman yanılmanız olası. Çevirdiğiniz şeyi okurken lütfen "söyleyen kişi ben olsaydım bu cümleyi nasıl kurardım" diye düşünmeyi unutmayın.

Sonraki döneme kadar herkese başarılar, yarış başlamıştır... =D

Kış sezonundaki kolay zorluktan F aldıktan sonra sıkıntılı orta zorluktan E alarak skoru yükselttiğime sevindim . Değerlendirme için ellerinize sağlık efenim.

elinize sağlık.

Elinize sağlık

Bölümü erken verme istediğini engellemek zor. Birileri anlasa olayı, diğeri takmaz

Yeni başlık açarak kalabalık yaratmamak için buraya yazacağım. Bir anime sitesi var, neredeyse tekel gibi bir şey. Adına Mozambik Anime Televizyonu diyelim. Burada popüler bir seriyi izlemeye çalıştığımızı düşünelim. Mesela Boku no Hero. Aa, bi bakıyorum 12 tane grubun çevirisi var. Yahu elin "Amarigalısı, Evropalısı" da korsan anime yayınlıyor ama hiçbirinde 50 tane grup olduğunu göremezsiniz. Adamlar linklerim sağlam olsun, bir de reklamı yapıştır yeter derdinde. Mozambik TV'de ne var? Linkleri patlayanlardan tutun da çevirileri yerlerde sürünenlere... (Ayrıca neden altyazıyı ilk önce biz atalım kafasında herkes onu da anlamıyorum. Galiba Mozambik TV ile para anlaşmaları var). Be adam ben bu kadar grubu incelemek zorunda mıyım? Crème de la crème izlemek istiyorum kardeşim! "Git parasını ver izle onları o zaman!" diyenleri duyar gibiyim. Merak etme hocam, veriyorum gücüm yettiğince. Ama ben kendi dilimde izlemek istiyorum, esas mesele de bu zaten. En basitinden, bu kadar popüler olacağı bilinen serilere altyazı inceleme grubu getirip bu sayıyı en aza ama en kalitelilere indirmek bu kadar mı zor?

"Lafı dolaştırma efendi!"  Tamam geliyorum. @Bakayalo Beyim, grubunuzun bu çabasını takdirle karşılıyorum. Mozambik Anime TV'nin kendini geliştireceğini, sizin gibi iş bilen insanlarla çalışıp bir şeyleri düzelteceğini hiç düşünmüyorum. O yüzden, ne kadar sürer bilemiyorum ama lütfen kendi anime yayın platformunuzu açın ve bu değerli grupların aynı zamanda kendinizin de tanıtımını yapın. Anime izleyicisi gerçekten kaliteli içeriği hak ediyor. Kalın sağlıcakla...  

4 saat önce, MozBamba dedi ki:

Yeni başlık açarak kalabalık yaratmamak için buraya yazacağım. Bir anime sitesi var, neredeyse tekel gibi bir şey. Adına Mozambik Anime Televizyonu diyelim. Burada popüler bir seriyi izlemeye çalıştığımızı düşünelim. Mesela Boku no Hero. Aa, bi bakıyorum 12 tane grubun çevirisi var. Yahu elin "Amarigalısı, Evropalısı" da korsan anime yayınlıyor ama hiçbirinde 50 tane grup olduğunu göremezsiniz. Adamlar linklerim sağlam olsun, bir de reklamı yapıştır yeter derdinde. Mozambik TV'de ne var? Linkleri patlayanlardan tutun da çevirileri yerlerde sürünenlere... (Ayrıca neden altyazıyı ilk önce biz atalım kafasında herkes onu da anlamıyorum. Galiba Mozambik TV ile para anlaşmaları var). Be adam ben bu kadar grubu incelemek zorunda mıyım? Crème de la crème izlemek istiyorum kardeşim! "Git parasını ver izle onları o zaman!" diyenleri duyar gibiyim. Merak etme hocam, veriyorum gücüm yettiğince. Ama ben kendi dilimde izlemek istiyorum, esas mesele de bu zaten. En basitinden, bu kadar popüler olacağı bilinen serilere altyazı inceleme grubu getirip bu sayıyı en aza ama en kalitelilere indirmek bu kadar mı zor?

 

"Lafı dolaştırma efendi!"  Tamam geliyorum. @Bakayalo Beyim, grubunuzun bu çabasını takdirle karşılıyorum. Mozambik Anime TV'nin kendini geliştireceğini, sizin gibi iş bilen insanlarla çalışıp bir şeyleri düzelteceğini hiç düşünmüyorum. O yüzden, ne kadar sürer bilemiyorum ama lütfen kendi anime yayın platformunuzu açın ve bu değerli grupların aynı zamanda kendinizin de tanıtımını yapın. Anime izleyicisi gerçekten kaliteli içeriği hak ediyor. Kalın sağlıcakla...  

 

Mozambik anime tv sitesi şeysi yani bir zamanların emek hırsızları, aslında konuşulmaya değer değiller sadece arama motorunda üst sıralarda yer alan bir izleme  platformudur. Asıl sorun, bir çok Türk çeviri grubunun halen süren HARDSUB sevdasıdır. Altyazı paylaşmayarak çeviri yaptıkları için baştan 1-0 gerideler, ortaya bir değerlendirme ve tekrardan düzenleme şansı koymuyorlar, neyse konumuzdan sapmayalım. Popüler serilerde 5-10 farklı çeviri grubu olabiliyor bunun birkaç sebebi var, kaliteden ziyade yetersiz ve hızlı çeviri isteyen izleyiciler, çeviri grupları arasındaki iletişim sorunları ve birbirilerinin çevirilerini beğenmemek. Tabii bu yabancı fansublarda da mevcut ama Türkiye'deki kadar değil. Sadede gelirsek, herkesin bildiği gibi bu gönüllü bir iş, ücret ile yapanlarda mevcut. Lakin kaliteyi istiyorsak bunu aramalı ve hak etmeliyiz.

@MozBamba Üzerine kitap değilse de kitapçık yazılacak konulara girmişsin. Bunları uzun uzadıya açmak için şu an bir sebep görmediğimden kısaca kendi gördüğümü/bildiğimi yazmakla yetineceğim. Yarın öbür gün buna odaklanma durumumuz olursa ayrı bir konu açar gireriz, ne yapılabilir, nasıl yapılabilir vs.

TATV'nin defakto tekel durumu yeni değil, eskiden de online izleme siteleri için "TA ve türevleri" derdik, o "türev"lerin de hiçbiri kalıcı olmadı. İngilizce altyazılı online korsan anime izleme sitelerindeki tek seçenekli durum eskiden TATV ve türevlerinde de vardı ve bu hem izleyiciler hem de fansub grupları için bir şikayet konusuydu. Çünkü dinamikler farklı: İngilizce altyazının her şeyi sıfırdan yapılıyor ve çevirisi de Japonca ses üzerinden yapılıyor, zahmetli iş, dolayısıyla bir animeye en fazla 3 grup giriyor, mümkünse pişti olmamaya çalışıyorlar. Türkçe fansub İngilizce altyazı üzerinden, üç beş kelime İngilizce bilen herkesin yeterli dozda mesnetsiz özgüvenle yapabildiği bir şey olduğundan seçenek bolluğu var. Dolayısıyla kissanime gibi sitelerde uygulanan "ilk geleni bas geç" formülü Türkçe altyazı için uygulandığında ortaya saçma sapan tutarsızlıklar çıkıyor. TATV bu konuda bir adım attı ve fansub grupları kendileri de yükleyebilsin, seçenekli olarak izlenebilsin dedi. Neticesi çok iyi olmadı ama çözüm makuldü, TATV'nin kendini de piyasayı da iyileştirmeye yönelik bir hamlesiydi o. Kaliteye önem veren fansub grupları da makul bir hızda iş yapmaya devam etselerdi pek güzel işleyebilirdi. Etmedik, piyasa çöple doldu. Bunun sorumlusu TATV değil.

Şu konunun "Sana mı kaldı?" başlığında bahsettiğim ilk girişimimde bir online izleme platformu kurmak da konuşuldu, mevcut platformlardan biriyle anlaşıp iyi çeviriyi kötü çeviriden ayıran bir seçmeye veya işaretlemeye gitmek de. Platform kurmak o tartışmada da makul bulunmadı, sonradan çeşitli ortamlarda çeşitli vesilelerle bahsi geçtiğinde de dezavantajlarının ağır bastığına kanaat getirdik. Şimdiki sezon değerlendirmesi çalışmamızda da her sezon başında 30'ar 40'ar saatini bu işe ayıran değerlendiriciler olarak bir de online izleme platformu kurup idare etmekle uğraşacak halimiz yok. TATV dahil mevcut online izleme platformlarının kendi çeviri grupları olmasa, bu değerlendirmelerden yüksek not alanları varsayılan yapmaları veya öne çıkarmaları konuşulabilir. Kendi çeviri grupları varken ve onlar da bu değerlendirmelerde düşük notlar alırken pek muhtemel değil.

1 saat önce, MozBamba dedi ki:

Anime izleyicisi gerçekten kaliteli içeriği hak ediyor.

Yok canım nerden hak ediyormuş! Kaliteliyi hak ediyor olsa dandik içeriği izlemez. Kalite talebi olan izleyici en iyi ihtimalle %5'tir, biz de onlar için yapıyoruz bunu. Diğerlerinin anca eşekherif gibi gözüne sokacaksın ki anlasınlar ve yine de "ya ama şimdi kim bekleyecek" deyip aynı kalitesiz içeriği izlemeye devam etsinler.